Phân loại rác thải tại nguồn – nền tảng xử lý rác
admin | 26/07/2022
Rác thải chỉ có thể xử
lý triệt để khi được phân loại. Việc làm này cũng góp phần tạo nguồn nguyên
liệu cho hoạt động tái chế, giảm khối lượng chất thải rắn sinh hoạt được chôn
lấp. Do đó, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã đưa ra những quy định mang tính
đột phá để các cấp chính quyền cùng người dân cùng vào cuộc.
* Không phân loại khó xử
lý
Phân loại rác tại nguồn
là một chủ trương hoàn toàn đúng đắn bởi rác thải nếu chỉ chôn lấp thông thường
sẽ gây rất nhiều lãng phí như: tốn diện tích lớn cho việc xây dựng, chi phí vận
hành các bãi chôn lấp; nguy cơ gây ô nhiễm môi trường...
Ngoài ra, các nguồn
nguyên liệu có thể tái chế như: rác hữu cơ, giấy, nhựa, kim loại… cũng bị vùi
chôn trong đất mà theo tính toán phải mất hàng trăm năm sau mới có thể phân
hủy. Trong khi đó, việc tái chế rác thải không chỉ có ý nghĩa về mặt môi trường
mà còn đem lại lợi ích về kinh tế. Đặc biệt, với lượng hữu cơ lớn trong rác
thải sinh hoạt (ước tính khoảng 50 - 70%), đây sẽ là nguồn nguyên liệu dồi dào
để sản xuất phân vi sinh, một loại phân rất tốt cho cây trồng và thân thiện với
môi trường.
Hiện rác thải hiện nay
chưa được các gia đình quan tâm đúng mức, hầu hết mọi người đều quan niệm cái
gì không xài được thì vứt đi. Tâm lý người dân cho rằng, việc phân loại rác là
do đơn vị quản lý rác thải thực hiện. Do đó, phần lớn rác thải ở Việt Nam hiện
nay chưa được phân loại tại nguồn, nên lượng chất vô cơ trong rác như plastic,
nhựa, lốp xe… khá nhiều. Nếu chỉ đốt rác bằng công nghệ thông thường, thì lượng
khí thải độc hại sẽ rất lớn. Nếu công nghệ áp dụng không được thẩm định kỹ,
không xử lý được lượng khí thải độc hại sinh ra thì sẽ rất nguy hiểm. Đây chính
là khó khăn cho các địa phương khi lựa chọn công nghệ.
Vì vậy, công tác phân
loại rác thải tại nguồn là việc làm hết sức cần thiết, nó sẽ làm giảm tải trọng
chất thải rắn đổ về các khu tập trung chôn lấp rác và chúng ta có thể thu được
nguồn lợi kinh tế lớn từ các rác thải có thể tái chế và tái sử dụng được.
* Quy định về phân loại chất thải
Do không được phân loại, rác vô cơ-hữu cơ,
rác thải, rác tái chế trộn lẫn nên có đến hơn 70% lượng rác buộc phải thực hiện
theo hình thức chôn lấp. Các điểm xử lý rác theo kiểu thủ công này luôn tiềm ẩn
nguy cơ ô nhiễm gây bức xúc đối với người dân sinh sống quanh khu vực. Nhằm
khắc phục tình trạng chôn lấp rác thải còn cao, chủ yếu do rác thải chưa được
phân loại dẫn đến khó khăn trong xử lý, Luật BVMT 2020 đã quy định: Từ
1/1/2022), phân loại chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) là việc làm bắt buộc với
mọi cá nhân và hộ gia đình. CTRSH sinh từ hộ gia đình, cá nhân sẽ phân loại
theo nguyên tắc như sau: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; Chất
thải thực phẩm; CTRSH khác.
Trong đó, đối với hộ gia đình, cá nhân ở đô
thị phải chứa, đựng CTRSH sau khi thực hiện phân loại vào các bao bì để chuyển
giao như sau: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao
cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc cơ sở có chức năng thu gom, vận
chuyển; Chất thải thực phẩm và CTRSH khác phải được chứa, đựng trong bao bì
theo quy định và chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển; chất
thải thực phẩm có thể được sử dụng làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi.
Đối với hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn,
Luật khuyến khích tận dụng tối đa chất thải thực phẩm để làm phân bón hữu cơ,
làm thức ăn chăn nuôi. Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được
chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng; tái chế hoặc cơ sở có chức năng
thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. Chất thải thực phẩm không dùng làm
phân bón phải được chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất
thải rắn sinh hoạt. Chất thải rắn sinh hoạt khác phải được chứa, đựng trong bao
bì theo quy định và chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất
thải rắn sinh hoạt….
Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không phân
loại, không sử dụng bao bì đúng quy định, các cơ sở thu gom, vận chuyển chất
thải rắn sinh hoạt có quyền từ chối thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh
hoạt. Đồng thời, và thông báo cho cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý theo
quy định của pháp luật.
Việc không thực hiện phân loại chất thải rắn
sinh hoạt tại nguồn sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số
55/2021/NĐ-CP. Theo đó, sẽ phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối
với hành vi không phân loại, không lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt theo quy
định; không ký hợp đồng hoặc không chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt cho đơn
vị có chức năng thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định.
Thảo Linh
