"Ngôi nhà" đa dạng sinh học
luuphu | 21/04/2025
Thuộc vùng trung tâm
Di sản thế giới, khu vực áng Bù Xám có giá trị đa dạng sinh học (ĐDSH) cao, đặc
sắc và được các nhà khoa học đánh giá là “ngôi nhà” của ĐDSH Vịnh Hạ
Long.
Nằm trên đảo Bù Xám,
áng Bù Xám nằm gần hang Trống - Trinh Nữ, cách Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long
khoảng 13km. Khu vực áng Bù Xám gồm áng, các hồ và khu vực phụ cận. Áng Bù Xám
nằm giữa trái núi to, như một dạng hồ nước mặn, bị tách biệt với vùng biển bao
quanh, phía ngoài áng là một vụng biển. Có lẽ vì thế, mà hệ sinh thái được bảo
tồn nguyên vẹn và có nhiều nét đặc thù.
Theo khảo sát của Viện
Tài nguyên Môi trường biển giai đoạn 2015-2017, các nhà khoa học đã khẳng định
đây là nơi được ghi nhận là có sự ĐDSH cao. Ngoài vẻ đẹp cảnh quan, nơi đây còn
mang đầy đủ các giá trị ĐDSH của Vịnh Hạ Long. Thậm chí, hệ sinh thái ở đây là
một dạng sinh cảnh đặc thù cho quần đảo đá vôi Vịnh Hạ Long mà các nơi khác
không thể có được.
Trước hết, ở “ngôi
nhà” ĐDSH này tập trung nhiều loại thực vật đặc hữu quý hiếm của Vịnh Hạ Long
cũng như một số loại cây có giá trị dược liệu. Đây cũng là khu vực tập trung
quần thể cây bông mộc - loài đặc hữu đẹp của Việt Nam, vừa có giá trị cho khoa
học, vừa có giá trị tạo cảnh quan đẹp.
Ở điều kiện sinh cảnh
khá đặc biệt, Bù Xám có thực vật phong phú, đặc sắc ở các tầng, lớp; thảm thực
vật ở chân núi, vách đá cho tới đỉnh núi. Ngay ở khu vực đường vào áng đã có
thảm thực vật phong phú, gồm các loại cây bụi, gỗ thấp, là thực vật đặc hữu của
Di sản như: Móng bò thơm, phất dụ núi, mang, trôm, ngũ gia bì Hạ Long, tuế Hạ
Long, móng tai Hạ Long. Ngoài ra, còn một số loài có giá trị dược liệu như: Cốt
toái bổ, củ bình vôi, giảo cổ lam…
Trên đỉnh núi và các
vách đá cao là trạng thái thảm cây bụi thấp, cây gỗ nhỏ mọc rải rác, gồm các
loài đặc hữu như: Cọ Hạ Long, sung Hạ Long, màng kiên, sảng… Theo lý giải, rất
có thể ở nơi tương đối kín gió, thực vật sinh trưởng trên nền đá vôi có đất mùn
lại ít chịu ảnh hưởng của khí hậu khắc nghiệt nên tồn tại trạng thái thảm thực
vật rừng kín, thường xanh.
Theo nghiên cứu của
các nhà khoa học, áng Bù Xám có ĐDSH cao với nhiều loại động vật, thực vật dưới
nước quý hiếm. Đây cũng là nơi duy nhất trên Vịnh Hạ Long tồn tại trữ lượng
rong cầu lục Caulerpa racemosa, là loại rong có giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài
ra, nơi đây còn có cả các loài phân bố tại các rạn san hô và vùng biển nông ven
bờ khu vực Hạ Long và chỉ ghi nhận tại áng Bù Xám mà không thấy phân bố tại các
hồ và hang xung quanh. Đây cũng là khu vực có san hô và được khoanh vùng thành
khu vực bảo tồn sinh thái rạn san hô rộng chừng 30.000m2.
Đặc biệt, chương trình
giám sát giai đoạn 2016-2018, các nhà khoa học của Bảo tàng Thiên nhiên Việt
Nam, Viện Sinh thái học miền Nam (Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam) đã giám sát
và phát hiện ra sự xuất hiện của quần thể thạch sùng mí Cát Bà - Goniurosaurus
catbaensis, loài đặc hữu khu vực Hạ Long - Cát Bà, trong danh lục đỏ thế giới
IUCN bậc nguy cấp. Đây là phát hiện quan trọng và cũng được công bố trên nhiều
tạp chí chuyên ngành trong nước và quốc tế.
Tiến sĩ Lê Hồng Trường,
Viện trưởng Viện Sinh thái học miền Nam từng tham gia giám sát ĐDSH ở Vịnh Hạ
Long nhận định: Qua giám sát ban đầu, quả thật Di sản thế giới Vịnh Hạ Long
đang sở hữu một kho báu thực sự với hệ sinh thái đa dạng, các nguồn gen quý mà
ít nơi có được. Các giá trị này càng làm giàu thêm cho ĐDSH Kỳ quan, Di sản
Vịnh Hạ Long.
Có thể nói, Bù Xám là
nơi lưu giữ nhiều giá trị, nguồn gien quý hiếm của Vịnh Hạ Long. Hệ sinh thái ở
đây là một dạng sinh cảnh đặc thù cho quần đảo đá vôi Vịnh Hạ Long mà các nơi
khác không thể có được. Vì thế, nhiều nhà khoa học còn ví đây là "ngôi
nhà" của ĐDSH Vịnh Hạ Long.
Hà Phong
Nguồn: https://baoquangninh.vn/
