Vì mục tiêu phát triển bền vững
luuphu | 21/04/2025
Quảng Ninh có tính đa
dạng sinh học (ĐDSH) cao, với nhiều giá trị nổi trội đã được quốc gia, quốc tế
công nhận, đặc biệt có Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long sở hữu hệ sinh thái và
động thực vật đa dạng, có ý nghĩa to lớn trong việc bảo vệ môi trường, phát
triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, bảo tồn ĐDSH là nhiệm vụ quan trọng để tỉnh
thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.
Tiềm năng quý giá
Quảng Ninh có diện
tích trên 12.000km2, bao gồm hơn 6.200km2 đất liền và hơn 6.100km2 mặt
biển là ngư trường khai thác rộng lớn, có đường bờ biển dài 250km, có hai vịnh
lớn là Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long và 2.077 hòn đảo chiếm hơn 2/3 số đảo cả
nước; có trên 40.000ha bãi triều và trên 20.000ha diện tích eo biển và vịnh
kín.
Quảng Ninh là địa
phương có ĐDSH nổi trội với cả 3 hệ sinh thái chính là hệ sinh thái trên cạn
(hệ sinh thái rừng), hệ sinh thái đất ngập nước và hệ sinh thái biển tập trung
tại khu vực Vịnh Hạ Long và 3 khu bảo tồn thiên nhiên (Vườn quốc gia Bái Tử Long,
Khu bảo tồn thiên nhiên rừng quốc gia Yên Tử và Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng
Sơn - Kỳ Thượng). Theo thống kê, đến nay, tỉnh Quảng Ninh có ĐDSH với hơn 7.300
loài, chi, họ thuộc 19 ngành, 3 giới động vật, nấm, thực vật và 19 hệ sinh thái
chính, trong số đó có nhiều loài đặc hữu, loài nguy cấp thuộc Sách đỏ Việt Nam.
Nhắc đến ĐDSH của Vịnh
Hạ Long là nhắc đến sự da dạng về hệ sinh thái và đa dạng loài sinh vật. Đây là
khu vực được xác định có đa đạng cao các hệ sinh thái với nhiều kiểu hệ sinh
thái đặc thù của quần đảo đá vôi vùng nhiệt đới như: Hệ sinh thái các thảm thực
vật trên đảo và hệ sinh thái hang động, hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh
thái vùng triều đáy mềm, hệ sinh thái vùng triều đáy cứng, hệ sinh thái bãi
triều cát, hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái tùng - áng và hệ sinh thái
vùng ngập nước thường xuyên ven bờ.
Về sinh vật, hiện nay,
Vịnh Hạ Long đã thống kê được 2.949 loài động thực vật với 1.259 loài động
thực vật sống trên cạn và 1.553 loài sinh vật sống trong thuỷ vực. Trong đó,
có 102 loài quý hiếm đang bị đe dọa ở các cấp độ khác nhau theo Sách đỏ Việt
Nam, Công ước CITES, Danh lục đỏ của IUCN và 17 loài thực vật đặc hữu thuộc
Vịnh Hạ Long như: Cọ Hạ Long, thiên tuế Hạ Long, nhài Hạ Long, ngũ gia bì Hạ
Long... Đặc biệt, trong số các loài thực vật phong phú có rất nhiều loài hoa có
giá trị thẩm mỹ cao, có tiềm năng lớn trong nâng cao giá trị cảnh quan phải kể
đến như: Bông mộc, hài vệ nữ hoa vàng, khổ cử đài tím, lan hài đốm…
Vườn quốc gia Bái Tử
Long là nơi tập trung ĐDSH cao nhất tại Vịnh Bái Tử Long. Do có cấu tạo địa
hình, địa chất đa dạng nên hệ sinh thái của Vườn quốc gia rất đa dạng gồm: Hệ
sinh thái rừng lá rộng thường xanh nhiệt đới trên núi đá vôi, hệ sinh thái rừng
lá rộng thường xanh nhiệt đới trên núi đất, hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh
thái thảm cỏ biển, hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái thung áng trong núi đá
vôi.
Vườn quốc gia Bái Tử
Long cũng sở hữu sự đa dạng về loài và nguồn gen. Theo thống kê chưa đầy đủ,
tính đến thời điểm hiện nay tại Vườn quốc gia Bái Tử Long đã ghi nhận sự xuất
hiện của 2.212 loài sinh vật, trong đó, có 992 loài sinh vật trên cạn, có 1.220
loài sinh vật biển. Trong tổng số 2.212 loài sinh vật, có 108 loài được ghi
nhận trong Sách đỏ Việt Nam cũng như Sách đỏ IUCN; trong đó có nhiều loài động,
thực vật đặc biệt được quan tâm bảo tồn như: Trai lý, táu mặt quỷ, dè vàng, kim
giao núi đá, báo gấm, cầy hương, đồi mồi, vích, cá heo, san hô, cỏ biển...
Sự đa dạng về hệ sinh
thái, loài vật tại Vịnh Hạ Long và Vịnh Bái Tử Long đã tạo nên cảnh quan thiên
nhiên hấp dẫn, đặc sắc và ĐDSH cao, là tiềm năng quý giá cho tổ chức hoạt động
du lịch sinh thái, giáo dục môi trường và nghiên cứu khoa học.
Bảo tồn bền vững
Xác định bảo vệ tài
nguyên ĐDSH là một nhiệm vụ quan trọng mang tính chiến lược, nhằm đảm bảo các
mục tiêu phát triển bền vững, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp
đồng bộ, hiệu quả, bảo vệ sự ĐDSH, duy trì tính toàn vẹn của hệ sinh thái nhất
tại các khu bảo tồn thiên nhiên nói chung và khu vực Vịnh Hạ Long và Vịnh Bái
Tử Long nói riêng.
Theo đó, tỉnh đã phê
duyệt Đề án rà soát, xác định hiện trạng tài nguyên Khu rừng đặc dụng bảo vệ
cảnh quan Vịnh Hạ Long, với 2.500ha rừng tự nhiên núi đá để cập nhật vào hồ sơ
quản lý rừng phục vụ công tác bảo tồn ĐDSH, phát triển du lịch sinh thái theo
hướng bền vững đối với kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.
Đồng thời, tỉnh chỉ
đạo Ban Quản lý Vịnh Hạ Long xây dựng đề cương nghiên cứu thành lập khu bảo tồn
thiên nhiên Vịnh Hạ Long nhằm bảo tồn nghiêm ngặt tài nguyên tự nhiên khu vực
Vịnh Hạ Long theo tiêu chí của khu bảo tồn thiên nhiên. Đồng thời, triển khai
các giải pháp bảo tồn ĐDSH gồm: Khoanh vùng bảo vệ nghiêm ngặt các khu vực ĐDSH
cao, tập trung các loài quý, hiếm, đặc hữu trên Vịnh Hạ Long; bảo tồn các loài
thực vật quý trên Vịnh Hạ Long (Năm 2020, 2021 đã trồng 1.060 cây bông mộc trên
các điểm tham quan của Vịnh); thực hiện giám sát định kỳ tình trạng bảo tồn các
giá trị di sản (giá trị cảnh quan, địa chất, địa mạo) theo bộ tiêu chí và giám
sát ĐDSH trên Vịnh Hạ Long theo Bộ tiêu chí giám sát tài nguyên ĐDSH...
Vườn quốc gia Bái Tử
Long, đặc biệt là khu vực đảo Minh Châu đang bảo tồn quần thể rừng cây trâm mốc
cổ thụ, với gần 280 cây có tuổi đời từ 150-500 năm, trên 2.000 cây dưới 150
năm. Trong đó, trên 150 cổ thụ đáp ứng đủ các tiêu chí đã được công nhận là Cây
di sản Việt Nam. Quần thể trâm mốc bao quanh đảo góp phần chắn bão, chắn sóng
bảo vệ xã đảo...
Để tiếp tục bảo tồn
ĐDSH tại nơi này, mới đây, Ban Quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long và Trung tâm
Nhiệt đới Việt - Nga (Bộ Quốc phòng) đã ký kết kế hoạch hợp tác giai đoạn
2024-2026, trong đó, tập trung đánh giá tiềm năng, hiện trạng, cơ sở dữ liệu hệ
sinh thái động thực vật tại Vườn quốc gia Bái Tử Long. Các đơn vị cũng đã khảo
sát một số vị trí thuộc đảo Minh Châu và đảo Ba Mùn để làm cơ sở bước đầu xây
dựng bộ cơ sở dữ liệu về đặc điểm môi trường, ĐDSH và các hệ sinh thái biển…
Cùng với đó, tỉnh chỉ
đạo các cấp, ngành, địa phương tăng cường hoạt động khẩn cấp ngăn chặn tình
trạng khai thác quá mức và buôn bán trái phép các loài động vật, thực vật hoang
dã; bảo vệ và tôn trọng các phong tục, tập quán bền vững của người dân địa
phương sống tại các khu vực dễ bị tổn thương như các khu bảo tồn, vườn quốc gia
và những khu vực được công nhận Di sản thiên nhiên; áp dụng các giải pháp giảm ô
nhiễm và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đến ĐDSH.
Duy Khoa
Nguồn: https://baoquangninh.vn/
